Mặc dù giới chạy bộ đã phát hiện rằng chị em phụ nữ cũng có tiềm năng chạy marathon vào năm 1920, nhưng cho đến tận giữa những năm 1960, giải đua có lịch sử lầu đời nhất như Boston Marathon vẫn chỉ cho phép các anh nam tham gia. Sau đó là làn sóng nổi dậy của các nữ anh hùng như Bobbi Gibb vào những năm 1966, 1967, 1968 (chạy không số đeo); Kathrine Switzer (đăng ký với tên “trung tính” nên có được số đeo) liên tục thách thức ban tổ chức Boston vào năm 1967 đã giúp cho cánh cửa marathon mở rộng chào đón “phái chân yếu tay mềm” vào năm 1972, nội dung dung marathon nữ đầu tiên được thiết lập với sự tham gia của 8 vận động viên.

Các VĐV nữ đầu tiên tại Boston Marathon 1972. (Ảnh: Running Biji)

Vào năm 1973, giải marathon dành cho nữ lần đầu tiên được tổ chức tại Waldniel, phía Tây nước Đức. Năm 1983, giải Điền Kinh Vô Địch Thế Giới (World Championships in Athletics) tổ chức tại Helsinki, Phần Lan lần đầu tiên thiết lập nội dung marathon nữ với chiến huy chương vàng của nội dung thuộc về Grete Waitz (Na Uy). Trước khi đến với marathon, Grete Waitz là một vận động viên điền kinh ở các cự ly điền kinh trung và dài (chủ yếu là 1.500m và 3.000m); sau khi chuyển sang cự ly marathon, nữ vận động viên trở thành tuyển thủ nữ có thành tích ưu việt ở nội dung này, cô từng 9 lần giữ ngôi quán quân ở New York Marathon từ năm 1978 đến năm 1988, đồng thời cũng từng là “nữ hoàng tốc độ” được bình chọn trong nội dung marathon nữ đầu tiên của Thế Vận Hội.

Joan Benoit tại sự kiện EXPO của Boston Marathon 2022, đã 38 năm kể từ ngày cô đạt huy chương vàng Olympic cho đến ngày nay. (Ảnh: Running Biji)

Ngoài ra, Rosa Mota của Bồ Đào Nha (quán quân WA châu Âu 1982) và Joan Benoit của Mỹ (nhà vô địch của Boston Marathon 1982 và 1983) cũng là hai ứng cử viên sáng giá của nội dung marathon nữ đầu tiên tại Olympic. Đồng thời, thành tích 2 giờ 22 phút 43 giây của Joan Benoit tại Boston Marathon 1983 là thành tích marathon tốt nhất trên thế giới của các nữ marathoner.

Vào ngày thi đấu, trước giờ xuất phát, đã diễn ra nghi thức chào đón các vận động viên đơn giản. Sau khi tiếng súng xuất phát nổ ra, Benoit đã lên dẫn đầu chỉ sau 7km đầu tiên, Waitz quyết định không bám theo bởi cô cho rằng tốc độ của Benoit lúc này là quá nhanh cho cô. Sau đó, không ngờ rằng cuộc bứt phá ra đi của Benoit là một cuộc “độc tấu” đến tận đích đến với thời gian 2 giờ 24 phút 52 giây, tạo cách biệt với Wait đến gần 1 phút rưỡi (2 giờ 26 phút 18 giây)– người về nhì tại nội dung, về ba là Rosa Mota (2 giờ 26 phút 57 giây).

Joan Benoit và chiến thắng tại nội dung marathon nữ đầu tiên của Olympic. (Ảnh: Running Biji)

Kết quả chung cuộc marathon nữ (tốp 10) tại Olympic LA 1984

Tính từ năm 1896 khi Thế Vận Hội đưa nội dung marathon nam vào bộ môn thi đấu của đại hội, không ngờ rằng các nữ anh hùng đã đấu tranh đến 70-80 năm để có thể khiến cho cự ly chạy 42,195 km được “hợp pháp hóa” tại các giải đua tầm quốc tế, thật khó diễn tả được lòng biết ơn và sự kính phục dành cho các bậc tiền bối nữ.

Ngoài 3 gương mặt xuất sắc Joan, Grete và Rosa ra, một vận động viên gây ấn tượng sâu sắc nhất của nội dung đầu tiên này là chân chạy đến từ Thụy Sĩ Gaby Andersen-Schiess, người thứ 37 về đến sân vận động ở vòng cuối, cách đích chỉ còn khoảng 500m. Andersen-Schiess đã rơi vào trạng thái kiệt sức do mất nước, khi các nhân viên phát hiện nữ vận động viên khó có thể về đích, họ đã nhanh chóng đến bên cạnh Schiess hỏi thăm và quan sát tình trạng của cô. Mặc dù chỉ có thể đi không thể chạy, nhưng Schiess đã ra dấu cho các nhân viên y tế rằng cô vẫn ổn, nhân viên đã không dám có bất kỳ hành động hỗ trợ nào cho Schiess vì e rằng sự nỗ lực của vận động viên không được công nhận. Cảnh tượng này khiến ad nhớ đến vận động viên Dorando Pietri tại Olympic Ý 1908 đã bị đại hội hủy bỏ tư cách và mất đi tấm huy chương Thế Vận Hội do sự hỗ trợ của các nhân viên xung quanh. Và lần này may mắn thay, Gaby Andersen-Schiess đã hoàn thành 500m cuối cùng với thời gian 7 phút trong sự cổ vũ, khích lệ của khán đài và nỗi lo bên cạnh của nhân viên y tế. Sau khi cán đích, đội ngũ y tế đã lập tức tiến hành cấp cứu và điều trị cho nữ vận động viên, may thay không hề để lại bất kỳ chấn thương nào cho cơ thể của cô.

Gaby Andersen-Schiess loạng choạng về đích tại marathon nữ ở Olympic LA 1984. (Ảnh: Pinterest)

Theo Running Biji