Kỷ lục 5.000m trong nhà Canada của nữ độ tuổi 45-49 (W45-49) của Tiffany Newell là kỷ lục quốc gia đầu tiên của một vận động viên nữ chuyển giới (trans woman) trong một sự kiện điền kinh.
Vào tháng 2 năm 2022, tại một cuộc gặp gỡ trong nhà ở Đại học York của Toronto, Tiffany Newell ở Welland, đã chạy với thành tích 18:02,30 nội dung 5.000m, phá kỷ lục W45-49 của Canada trong sáu giây. Kỷ lục đó gần đây đã được phê chuẩn bởi World Masters Athletics (WMA); đây là lần đầu tiên WMA công nhận kỷ lục Canada do một phụ nữ chuyển giới lập trên đường đua.
Tiffany Newell tại giải điền kinh Ontario Masters vào tháng 2 năm 2022. Ảnh: Doug Shaggy Smith
Newell trước đây là một cựu cầu thủ bóng đá và vận động viên ba môn phối hợp, bắt đầu quá trình chuyển giới vào năm 2017, nhưng không bắt đầu thi đấu cho đến khi cô hoàn thành quá trình chuyển giới vào năm 2020 và mức testosterone của cô phù hợp với Chính sách dành cho vận động viên chuyển giới hiện tại của Điền kinh Thế giới (WMA tuân theo các quy tắc của môn thể thao do tổ chức chủ quản toàn cầu của họ đặt ra – Tổ chức Điền kinh Thế giới, World Athletics).
* Tổ chức Điền kinh Thế giới, World Athletics: viết tắt WA
Chính sách của Tổ chức Điền kinh Thế giới quy định rằng để đủ điều kiện thi đấu cho hạng mục nữ, các vận động viên chuyển giới phải tuân theo ba nguyên tắc:
1) Cung cấp một tờ khai bằng văn bản và có chữ ký, theo mẫu phù hợp với Giám đốc Y tế WA, xác nhận nhận dạng giới tính của họ hiện là nữ; tuy nhiên, các vận động viên không cần phải tìm kiếm hoặc được pháp luật công nhận bản dạng giới của họ hoặc thay đổi dấu hiệu giới tính trên giấy tờ tùy thân chính thức (tức là hộ chiếu hoặc bằng lái xe).
2) Chứng minh cho các quan chức của WA các “bằng chứng khách quan và có sức thuyết phục cao” rằng nồng độ testosterone trong huyết thanh của họ thấp hơn 5 mol/L liên tục trong khoảng thời gian ít nhất 12 tháng (khoảng trung bình của WA đối với testosterone huyết thanh ở nam là 7,7-29,4 mol/L; trung bình của nữ là 0,2-1,68 mol/L).
3) Vận động viên chuyển giới phải giữ nồng độ testosterone trong huyết thanh dưới 5 mol/L để đủ điều kiện và thi đấu ở hạng mục nữ.
Newell đã đạt được một số thành công trong hai mùa giải vừa qua. Cô đã giành huy chương bạc tại Giải vô địch XC Canada năm 2021 ở nội dung 8K và về nhì tại Hamilton Marathon 2022 (thông số 2:55:57).
Tiffany Newell (trái) và bạn của cô Paula James (phải), cựu kỷ lục gia cự ly 5.000m trong nhà W45-49 người Canada. Ảnh: Tiffany Newell/Instagram
Giải Điền kinh Ontario và Điền kinh Canada hiện cung cấp hai lựa chọn giới tính trong đơn đăng ký tham gia hàng năm của họ và họ không kiểm tra lựa chọn trừ khi có đơn đăng ký kỷ lục quốc gia liên quan. Thành viên xếp hàng và thi đấu theo hạng mục giới tính mà họ chọn.
Việc đưa các vận động viên chuyển giới vào thể thao đã trở thành một vấn đề gây nhiều tranh cãi trong cộng đồng khi vận động viên bơi lội đại học Hoa Kỳ, Lia Thomas bắt đầu phá kỷ lục NCAA (The National Collegiate Athletic Association: Hiệp hội thể thao trường đại học quốc gia).
Thomas đã thi đấu trong đội bơi nam của Đại học Pennsylvania từ năm 2017 đến năm 2020 và đội bơi nữ từ năm 2021 đến năm 2022. Vào tháng 3 năm 2022, cô trở thành vận động viên chuyển giới công khai đầu tiên giành chức vô địch quốc gia NCAA Division I (Giải sinh viên hạng cao nhất nước Mỹ của môn điền kinh), giành chức vô địch nữ Nội dung bơi tự do 500 yard.
Vì những thành công của Thomas, cơ quan quản lý bơi lội thế giới World Aquatics (được gọi là FINA), đã bỏ phiếu hạn chế sự tham gia của các vận động viên chuyển giới trong các cuộc thi dành cho các VĐV nữ chuyên nghiệp và đang làm việc để thiết lập một hạng mục 'mở' trong một số sự kiện như một phần của chính sách mới.
Tổ chức Điền kinh Thế giới đã thông báo ngay sau quyết định của FINA rằng họ sẽ xem xét các chính sách đủ điều kiện tham gia của người chuyển giới sau khi bộ môn bơi lội thông qua các quy tắc mới hạn chế sự tham gia của người chuyển giới trong các sự kiện dành cho nữ vào tháng 6 năm 2022.
Chủ tịch của Tổ chức Điền kinh thế giới, Sebastian Coe nói rằng khi nói đến các vận động viên chuyển giới, ông ấy tin tưởng vào việc ưu tiên sự công bằng hơn là hòa nhập. “Nếu bạn thúc ép tôi và nói rằng tôi phải lựa chọn giữa sự công bằng hoặc hòa nhập, tôi sẽ luôn nghiêng về sự công bằng, bởi vì đó là nền tảng của thể thao.”
Tiffany Newell cho rằng có những ưu và nhược điểm đối với hạng mục mở: “Chính sách này có ý nghĩa đối với các vận động viên phi nhị nguyên giới, nhưng tôi không cảm thấy thoải mái khi chạy đua với nam giới. Nó phân loại tôi theo giới tính mà tôi không được xác định là. Tôi là phụ nữ và tôi cảm thấy thoải mái nhất khi chạy đua với phụ nữ hoặc những phụ nữ chuyển giới khác. Tôi tin rằng một hạng mục mở có thể hoạt động nếu các vận động viên có thể tiếp tục chạy đua với các vận động viên cùng giới tính.”
* Open category: Hạng mục mở dành cho những VĐV không thuộc hệ nhị nguyên (bao gồm hai giới tính nam và nữ) mà thuộc Non-binary (phi nhị nguyên giới).
Nguồn: Runningmagazine
