Tỷ lệ thừa cân và béo phì ở người trưởng thành tại Đài Loan là 45,4%. Các biến chứng phổ biến kèm theo như tăng huyết áp, tăng lipid máu, bệnh tim mạch, tiểu đường loại 2, ngưng thở khi ngủ, v.v., gây ra các nguy cơ sức khỏe đáng lo ngại. Cơ quan Y tế Quốc gia khuyến cáo rằng Chỉ số khối cơ thể (BMI) của cho người trưởng thành nên được duy trì trong khoảng từ 18,5-24. BMI trên 24 là thừa cân và trên 27 là béo phì.

Bác sĩ Xu Guanghan, giám đốc Trung tâm phẫu thuật chuyển hóa và quản lý cân nặng của Bệnh viện Tiansheng cho biết: cách tốt nhất để giảm cân là tập thể dục vừa phải và kiểm soát chế độ ăn nghiêm ngặt. Nếu chỉ số BMI cao và có biến chứng do béo phì, bạn phải tích cực giảm cân ngay lập tức. Bạn có thể tìm sự trợ giúp của bác sĩ hoặc sử dụng thuốc, chọn bữa ăn thay thế hay tiến hành phẫu thuật.

Định nghĩa của việc giảm cân thành công không phải là "đã giảm được 20 kg", mà là "làm thế nào để duy trì cân nặng sau khi giảm 20 kg". Duy trì trọng lượng cơ thể là một cuộc chiến lâu dài. Nhiều bệnh nhân sử dụng thuốc giảm cân và giảm 20 kg trong vài tháng, nhưng hầu hết trong số họ sẽ dần trở lại số cân nặng ban đầu, hoặc thậm chí nặng hơn trọng lượng ban đầu. Họ sẽ bước vào một vòng lẩn quẩn của việc giảm cân, lấy lại cân nặng, giảm cân, lấy lại cân nặng.

Trong những năm gần đây, với sự tiến bộ của phẫu thuật nội soi, phẫu thuật chuyển hóa (barective) đã có thể hỗ trợ nhiều hơn cho bệnh nhân béo phì.

"Phẫu thuật chuyển hóa" là gì? 

Bác sĩ Xu Guanghan giải thích rằng mục đích của "phẫu thuật giảm cân" là giúp bệnh nhân giảm số cân thừa. Với một hiệu quả tốt hơn, “phẫu thuật chuyển hóa" giải quyết các vấn đề về béo phì cho bệnh nhân, đồng thời cũng có thể cải thiện các bệnh chuyển hóa khác nhau. Bệnh nhân béo phì thường có nhiều bệnh đi kèm, bao gồm tăng lipid máu, tăng huyết áp và tăng đường huyết. Nếu mục đích của phẫu thuật là giải quyết các bệnh chuyển hóa, nó sẽ được phân loại là "phẫu thuật chuyển hóa".

"Phẫu thuật giảm cân" thường thông qua phẫu thuật đường tiêu hóa để hạn chế lượng thức ăn của bệnh nhân, giảm hấp thu calo và sau đó giúp bệnh nhân giảm cân.

"Phẫu thuật chuyển hóa" tương tự như phẫu thuật giảm cân. Sự khác biệt chính là mục đích của cuộc phẫu thuật. Đây là một phát hiện tình cờ trong quá trình phát triển kỹ thuật phẫu thuật chuyển hóa. Nhiều bệnh nhân béo phì thường bị tiểu đường, nhưng sau phẫu thuật và giảm cân, bệnh tiểu đường cũng cải thiện. Một số bệnh nhân có thể giảm lượng thuốc sử dụng và một số người thậm chí không cần dùng thuốc.

Ban đầu, mọi người đều nghĩ rằng đó là tác dụng của việc giảm cân, nhưng dần dần phát hiện ra rằng đây không chỉ liên quan đến việc giảm cân. Nguyên nhân được giải thích như sau: phẫu thuật đã làm thay đổi hormone trong cơ thể, có thể làm giảm kháng insulin, giảm hấp thu chất béo và cải thiện lượng đường và mỡ trong máu và của bệnh nhân.

Theo quy định hiện hành của Sở Y tế Quốc gia Đài Loan, khi BMI của một người lớn hơn 32,5 đồng thời cơ thể xuất hiện các biến chứng liên quan đến béo phì, như tăng huyết áp, ngưng thở khi ngủ và tiểu đường, phẫu thuật chuyển hóa có thể được thực hiện. Hiệp hội Giảm cân và Chuyển hóa Hoa Kỳ khuyến cáo rằng BMI lớn hơn 30 nên được xem xét để tiến hành phẫu thuật chuyển hóa để giảm cân.

Các phương pháp phẫu thuật chuyển hóa phổ biến là gì? Thích hợp áp dụng ở những trường hợp nào?  

Bác sĩ Xu Guanghan chỉ ra rằng có hai loại phẫu thuật chuyển hóa giảm cân. Một là giảm lượng thức ăn tiêu thụ, thuộc về "phẫu thuật hạn chế"; loại còn lại là ức chế sự hấp thụ ở ruột, thuộc về "phẫu thuật kém hấp thụ", giúp giảm cân bằng cách giảm nhiệt lượng hấp thụ.

Các loại hình của phẫu thuật hạn chế bao gồm phẫu thuật thu nhỏ dạ dày hoặc đặt bóng vào dạ dày. Những phương pháp này đều có một mục đích là giảm thể tích dạ dày, từ đó giảm lượng thức ăn tiêu thụ và giảm cân. Còn đối với phẫu thuật cắt dạ dày, ngoài việc giảm lượng thức ăn tiêu thụ, nó còn làm cho thức ăn không được hấp thụ đầy đủ.

Bác sĩ Xu Guanghan chia sẽ những ưu và nhược điểm của hai loại phương pháp này. Mặc dù "phẫu thuật hạn chế"có thể làm giảm dung tích dạ dày, nhưng nhiều bệnh nhân sẽ thay đổi thói quen ăn uống sau phẫu thuật. Họ có xu hướng thích ăn các loại thực phẩm có hàm lượng calo cao. Do không tuân theo chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt, nhiều bệnh nhân sẽ dần tăng cân sau vài năm sau khi thực hiện phẫu thuật hạn chế. Xác suất trở lại cân nặng ban đầu của loại hình “phẫu thuật kém hấp thu” tương đối thấp hơn. Tuy nhiên, bất kể là loại phẫu thuật nào, nếu không kiểm soát chế độ ăn kiêng lâu dài, đều có nguy cơ khiến cơ thể quay trở lại tình trạng thừa cân ban đầu.

Nếu bệnh nhân có bệnh tiểu đường hoặc bệnh chuyển hóa, phương pháp phẫu thuật bắc cầu nên được chọn lựa để cải thiện các bệnh chuyển hóa.

Những tác dụng dự kiến của phẫu thuật chuyển hóa giảm cân 

Bác sĩ Xu Guanghan giải thích rằng nửa năm đầu sau phẫu thuật là "thời kỳ vàng để giảm cân". Vì lượng thức ăn tiêu thụ lúc này rất ít so với trước đó, do đó trọng lượng cơ thể sẽ giảm xuống nhanh chóng. Sau nửa năm, tốc độ giảm cân sẽ chậm lại, vì lúc này cơ thể dần tìm thấy sự cân bằng.

Sau khi trải qua "phẫu thuật thu nhỏ dạ dày", theo dự kiến, bạn sẽ có thể giảm 33 - 35% trọng lượng cơ thể trong vòng một năm, và 35-40% đối với "phẫu thuật cắt dạ dày". Ví dụ, một bệnh nhân nặng 100 kg, sau một năm phẫu thuật, cân nặng sẽ rơi vào khoảng 65-70 kg. Đây là hiệu quả mà các phương pháp giảm cân khác không thể đạt được, và hiệu quả giảm cân có thể được duy trì trong một thời gian dài.

Sau phẫu thuật chuyển hóa giảm cân nên chú ý điều gì?  

Bác sĩ Xu Guanghan nhấn mạnh rằng điều quan trọng nhất cần lưu ý sau khi trải qua phẫu thuật chuyển hóa là "chế độ ăn uống". Bác sĩ sẽ hướng dẫn một số phương pháp ăn kiêng và yêu cầu bệnh nhân phải tuân thủ nghiêm ngặt. Điều quan trọng là phải sử dụng các thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao và lượng calo thấp, như vậy mới có thể duy trì được số cân nặng lý tưởng.

Hiện nay, quy trình chăm sóc sau phẫu thuật chuyển hóa đều đã có những tiêu chuẩn cụ thể, từ việc đánh giá trước phẫu thuật, tiến hành phẫu thuật, đến chăm sóc hậu phẫu đều được thiết kế rõ ràng và khoa học. Nếu không có biến chứng, bệnh nhân thường chỉ cần ở lại bệnh viện trong 2-3 ngày là có thể về nhà.

Đối với các bác sĩ có nhiều kinh nghiệm trong phẫu thuật chuyển hóa giảm cân, tỷ lệ biến chứng phẫu thuật có thể ít hơn 1,5%. Các biến chứng thường gặp bao gồm chảy máu, rò rỉ và nhiễm trùng trong ổ bụng. Tỷ lệ tử vong sau phẫu thuật là khoảng một phần nghìn đến ba phần nghìn.

Do sự thay đổi cấu trúc của đường tiêu hóa, một số người sẽ bị "hội chứng bán phá giá" 10 - 15 phút sau khi ăn. Các triệu chứng thường gặp như đầy hơi, buồn nôn, chóng mặt, yếu và đổ mồ hôi lạnh. Lời khuyên là tránh ăn đồ ngọt hoặc sử dụng đồ uống có đường.

Thói quen ăn uống và sinh hoạt sau phẫu thuật 

Bác sĩ Xu Guanghan nhắc nhở rằng sau khi trải qua phẫu thuật chuyển hóa giảm cân, lượng thức ăn hấp thụ sẽ giảm đi rất nhiều, vì vậy cần chọn lựa nguồn thực phẩm tốt để cung cấp đủ dinh dưỡng cho cơ thể. Đội ngũ bác sĩ sẽ tiếp tục căn dặn về tầm quan trọng của chế độ ăn kiêng sau phẫu thuật.

Không nên tập thể dục trong vòng một tháng sau khi phẫu thuật. Sau một tháng, bạn có thể bắt đầu tập thể dục nhẹ nhàng và phát triển thói quen tập thể dục thường xuyên để duy trì sức mạnh cơ bắp. Bởi vì cơ bắp cũng sẽ bị mất trong quá trình giảm cân, nên  tập luyện đúng cách sẽ giúp lấy lại lượng cơ đã mất. Nếu bạn có kế hoạch sinh con, tốt nhất chỉ nên có thai sau một năm sau phẫu thuật và có thai sau hai năm phẫu thuật sẽ an toàn hơn.

Khi phải tiến hành phẫu thuật chuyển hóa giảm cân, tâm lý của bệnh nhân đôi khi rất phức tạp, bởi vì trước kia có thể ăn và uống thoải mái, sau phẫu thuật lại phải ăn uống kiêng cử, điều này sẽ khiến họ chán nản và buồn rầu. Lúc này sự động viên của gia đình và bạn bè là rất cần thiết. Bên cạnh đó, đội ngũ y tế có thể cung cấp nhiều dịch vụ hỗ trợ, giúp bệnh nhân giảm cân thuận lợi, nhanh chóng trở về cuộc sống sinh hoạt bình thường.

Nguồn bài viết: Running Biji