Để phòng tránh bệnh cao huyết áp, trước hết bạn cần phải có những kiến thức cơ bản này (Ảnh: Chăm sóc Online)

Bạn thường có thể đã nghe đến cái tên bệnh “cao huyết áp”. Mặc dù tỷ lệ người mắc bệnh cao huyết áp hiện nay rất cao, nhưng nhiều bệnh nhân không quen với việc kiểm soát huyết áp thường xuyên. Một khi đo huyết áp phát hiện ra cao hơn bình thường, họ có thể sẽ nói rằng: "À, vừa rồi có thể đã gấp quá" hoặc là "Đúng lúc này mình hơi lo lắng thôi "v.v ... để giải thích lý do tại sao mà huyết áp bị tăng cao. Họ luôn cho rằng "huyết áp cao chỉ mang tính chất tạm thời", không coi bệnh cao huyết áp là bệnh lâu dài cần chú ý. Hôm nay chúng ta sẽ quay trở lại tình huống sơ khai nhất để hiểu cao huyết áp là gì và tại sao mọi người cần chú ý đến huyết áp.

・Huyết áp

Trước hết chúng ta cần biết huyết áp là gì? Thời cổ đại thường hay có những cuộc chiến tranh, để đánh bại kỵ binh trong cuộc chiến, đối thủ sẽ chĩa mũi giáo vào con ngựa đang chạy nhằm hạ gục những con ngựa mạnh mẽ. Khi ngựa ngã xuống, sau đó lại bị đâm thêm một nhát. Thời điểm sau khi rút kiếm ra mọi người nhận thấy rằng máu phun lên rất cao giống như vòi phun nước. Lúc này, họ nghĩ: "Oa! Máu lưu thông trong người thì ra có lực lớn như vậy" Đây là thời điểm mọi người bắt đầu chú ý tới "huyết áp".
Nói một cách đơn giản, trong mạch máu của chúng ta có máu đang lưu thông, khi máu lưu thông sẽ tạo ra áp lực lên thành mạch, và áp lực này được gọi là huyết áp.

・Cao huyết áp

Khi nhẵc đến huyết áp, bạn có thể sẽ có ấn tượng về những con số tương tự như 137/86 mmHg mà mọi người hay nói, và bạn sẽ nghe thấy nhắc đến hai danh từ này: "huyết áp tâm trương" và "huyết áp tâm thu".

Vậy thì rốt cuộc con số 137 là đại diện cho huyết áp tâm thu hay huyết áp tâm trương?

Hiểu thêm về huyết áp tâm trương và huyết áp tâm thu chỉ qua một bức ảnh (Ảnh: Chăm sóc Online)

Huyết áp tâm thu là áp lực lên các mạch máu khi tim co bóp và huyết áp tâm trương là áp lực lên các mạch máu khi tim trong tình trạng thư giãn. Do đó, khi tim dung lực để co bóp, các mạch máu sẽ chịu nhiều áp lực hơn, vì vậy mà giá trị của huyết áp tâm thu được viết ở phía trước sẽ cao hơn. Từ đó ta hiểu được huyết áp 137/86 chính là: huyết áp tâm thu bằng 137 mmHg, con số đằng sau đại diện cho huyết áp tâm trương bằng 86 mmHg.

Hiện nay người ta tin rằng huyết áp tâm thu ở mức bình thường sẽ nhỏ hơn 120 mmHg và huyết áp tâm trương sẽ nhỏ hơn 80 mmHg. Khi hai số được viết cùng nhau, ghi là 120/80 mmHg, mức huyết áp này hiện được coi là mức khỏe mạnh. Khi bị “cao huyết áp” có nghĩa là mạch máu phải chịu áp lực cao hơn so với người bình thường. Trước đây, hầu hết các tiêu chuẩn cao huyết áp được đặt ra là 140/90 mmHg, nhưng hiện nay phần lớn số đông đồng thuận sẽ hạ tiêu chuẩn để xét cao huyết áp xuống còn 130/80 mmHg. Nói cách khác thì khi mức huyết áp vượt quá 130 / 80mmHg thì được coi là huyết áp cao.

・Những hiểu lầm về bệnh cao huyết áp 

Thông thường khi bệnh nhân thỉnh thoảng đến bệnh viện đo huyết áp với mức huyết áp vượt quá 130 / 80mmHg sẽ nói rằng: "Thật à? Sao tôi không biết nhỉ?" hay là "Nhưng tại sao tôi hoàn toàn không cảm thấy khó chịu chỗ nào hết? Bị cao huyết áp có gây đau đầu không?"

Chà, đây thực sự là một sự hiểu lầm rất phổ biến.

Thứ nhất, bệnh cao huyết áp thường không gây ra bất kỳ triệu chứng nào cho người bệnh, nếu không có kết quả đo thì chỉ có ít người biết rằng huyết áp của mình đang ở mức cao.

Thứ hai, mặc dù huyết áp cao có thể là nguyên nhân gây đau đầu, nhưng còn nhiều lý do khác có thể gây ra đau đầu, không thể chắc chắn là do huyết áp cao.

Thứ ba, nhiều người cho rằng khi huyết áp tăng cao sẽ xảy ra các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt, đau mỏi vai gáy. Tuy nhiên, hầu hết bệnh nhân bị cao huyết áp thường không cảm thấy gì, căn bệnh này giống như một “kẻ giết người thầm lặng” một khi điều xấu xảy ra, bệnh nhân thường chỉ có tử vong hoặc tàn tật.

・Điều gì xảy ra nếu huyết áp không được kiểm soát?

Hầu hết các bệnh nhân khi lần đầu tiên bị chẩn đoán mắc bệnh cao huyết áp, họ thường có xu hướng từ chối thừa nhận rằng huyết áp cao là vấn đề lớn và nhất quyết không chịu thay đổi lối sống để cải thiện huyết áp. Vì vậy trước hết chúng ta nên hỏi rằng, nếu mà huyết áp không được kiểm soát thì cơ thể sẽ có những biến đổi nào?

Hãy thử nghĩ xem, tất cả các cơ quan nội tạng đều cần máu lưu thông đến mới có thể hoạt động được. Nhưng nếu dòng máu đi qua với áp lực cực lớn thì liệu đối với các cơ quan có lợi hay không? Câu trả lời là không. Cũng giống như điện áp quá cao sẽ làm hỏng các thiết bị điện và áp lực nước quá cao sẽ làm hỏng đường ống dẫn, khi huyết áp quá cao sẽ gây tổn thương đến các cơ quan nội tạng. Do đó, nếu huyết áp cao bị lãng quên sẽ liên tục gây hại cho tất cả các cơ quan trong cơ thể, cuối cùng sẽ dẫn đến suy tim, nhồi máu cơ tim, bóc tách động mạch chủ, đột quỵ, thị lực kém và suy thận.

Huyết áp cao có thể gây ra nhiều tác hại cho cơ thể (Ảnh: Chăm sóc Online)

Vì vậy, nếu bạn hỏi rằng: “Tại sao phải kiểm soát huyết áp?” Mọi người phải nhớ rằng huyết áp không được kiểm soát trong thời gian dài có thể gây tổn thương đến nhiều cơ quan của cơ thể, và cuối cùng rất dễ dẫn đến tử vong do các biến chứng liên quan đến bệnh.

・Con người ngày nay có dễ mắc bệnh cao huyết áp không?

Rất nhiều người cho rằng: “Cao huyết áp là trò lừa đảo của y học hiện đại” hoặc là đặt ra câu hỏi: “Những người của thời đại trước có bị cao huyết áp không?”.

Phải nói rằng, ngày xưa người ta cũng có thể bị cao huyết áp, nhưng trước kia người ta không hiểu rằng huyết áp cao sẽ kéo theo rất nhiều phiền toái khác nên mọi người mới không có khái niệm kiểm soát huyết áp.

Làm thế nào để chứng minh rằng ngày trước người ta cũng có thể bị cao huyết áp đây? Chúng ta có thể xem qua hồ sơ thay đổi huyết áp do Tổng thống Mỹ "Little Roosevelt" để lại trong Thế chiến II. Roosevelt đạt 54 tuổi khi ông tham gia tranh cử tổng thống lần thứ hai, lúc đấy huyết áp của ông là 162/98 mmHg.  Trong nhiệm kỳ thứ ba, huyết áp của ông ở mức 188/105 mmHg; đến lần thứ 4 tham gia tranh cử, huyết áp tâm thu của Roosevelt đã vượt quá 200mmHg, duy trì trong khoảng từ 200 đến 240 mmHg. Thời kì sau đó khi mà ông đột nhiên ngã quỵ, huyết áp tâm thu vượt quá 300 mmHg. Đây là một trường hợp xuất huyết não quy mô lớn và đột quỵ. Ông ta qua đời sau khi hôn mê hơn hai giờ đồng hồ, lúc này ông thọ 63 tuổi.

Có thể trong đầu bạn nghĩ: "Mức huyết áp này nói quá rồi! Huyết áp tâm thu bình thường không phải luôn cao hơn 200 mmHg sao! Thân là Tổng thống Hoa Kỳ mà ông ta không cần phải kiểm soát huyết áp của mình hay sao?"

Trên thực tế, quan niệm y học thời đó khác. Mọi người đều cho rằng cao huyết áp là một “cơ chế phản hồi tự nhiên”. Khi cơ thể lão hóa thì mức huyết áp “bắt buộc” phải tăng cao như vậy. Vì vậy, vào những năm 1940, nhiều người ở độ tuổi ngoài 40 có mức huyết áp cực cao. Mặc dù bình thường họ không có triệu chứng gì đi chăng nữa nhưng dần dần họ vì bị đau thắt ngực, suy tim, đột quỵ, suy thận mà sẽ phải nhập viện, và có thể tử vong ngay lập tức. Cho dù Roosevelt đã là tổng thống, ông vẫn phải bước vào con đường đột quỵ và suy nội tạng do huyết áp cao mất kiểm soát.

Mãi về sau, khi y học lâm sàng phát hiện rằng sau khi hạ huyết áp, bệnh nhân có thể cải thiện rất nhiều các triệu chứng như tiểu ra máu, nhức đầu… Đến lúc đó thì mọi người mới dần hiểu ra tác hại của huyết áp cao đối với tim, gan, thận, nội tiết và hệ thần kinh, đồng thời phát hiện ra rằng chúng ta cần kiểm soát tốt huyết áp để giảm thiểu nguy cơ tử vong hoặc tàn tật do bệnh về mạch máu gây ra.

・Ngăn ngừa huyết áp cao

Nhiều trạng thái không lành mạnh trong cuộc sống có thể làm cho huyết áp của mọi người cao hơn, chẳng hạn như thích ăn những loại cá lớn và thịt, thức ăn nhanh nhiều dầu mỡ, hoặc ăn mặn và thêm nước sốt không ngừng. Huyết áp sẽ cao hơn khi ít hoạt động thể lực, thường xuyên ngồi lâu, hay là đã bị béo phì. Ngoài ra việc hút thuốc, sử dụng thuốc lá và uống quá nhiều rượu bia đều là những yếu tố dẫn đến nguy cơ mắc bệnh huyết áp cao.

Những điều nên làm để phòng ngừa bệnh cao huyết áp (Ảnh: Chăm sóc Online)

Vì vậy, nếu muốn phòng bệnh cao huyết áp, tốt nhất bạn nên chọn năm ngày một tuần, mỗi ngày dành 30 phút để tập thể dục,. Thường xuyên áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh, nên ăn nhiều rau xanh, hoa quả tươi, thực phẩm tươi nguyên mẫu ít gia vị, hạn chế ăn mặn và uống rượu bia, không hút thuốc lá, giảm áp lực cuộc sống.
Sau khi thay đổi lối sống, nếu mức độ giảm huyết áp không đạt yêu cầu, bạn cần cân nhắc sử dụng thuốc để kiểm soát. Bạn phải theo dõi huyết áp thường xuyên để biết được tình trạng huyết áp của mình.

Nguồn bài viết: Running Biji