"Bác sĩ, lưng của tôi đau quá ... dường như bị xé toạc ra...". Một thanh niên nằm trên giường đổ đẩy mồ hôi lạnh, đau đến gần như không nói nên lời. Do đột ngột lên cơn đau dữ dội tại nơi làm việc, anh đã được đưa vào viện cấp cứu. Trong những điều kiện bình thường, nếu cơ thể đột ngột xuất hiện các cơn đau ngực dữ dội, đau lưng, rất có thể bạn bị lóc tách động mạch chủ, nên được sắp xếp khám ngay.

"Khi kết quả chẩn đoán lóc tách động mạch chủ, anh ấy thực sự rất bất ngờ. Lóc tách động mạch chủ là tình trạng rất nguy kịch, tỷ lệ tử vong cao. Rất may bệnh nhân đã được xuất viện sau ca mổ cấp cứu". Bác sĩ Liu Yinzuo, Giám đốc Khoa Phẫu thuật Tim mạch tại Bệnh viện Đại học Asia, nhớ lại: “Khi anh ấy trở lại phòng khám, anh ấy nói rằng mình như được sống lại và phải suy nghĩ lại về kế hoạch tương lai của mình”.

Nghe đến bệnh tim mạch, nhiều người sẽ nghĩ đó là những căn bệnh của người già. Bác sĩ Liu Yinzuo nhắc nhở rằng: trong những năm gần đây, bệnh nhân mổ xẻ động mạch chủ có xu hướng trẻ hóa, các bạn trẻ không nên chủ quan!

・Lóc tách động mạch chủ có thể gây đau đột ngột và đột tử

Bác sĩ Liu Yinzuo giải thích rằng cấu trúc của thành động mạch chủ có ba lớp, bao gồm màng trong, lớp cơ và lớp ngoài. Cấu trúc ba lớp ban đầu là dính lại với nhau, nhưng khi màng trong của động mạch chủ bị tổn thương và tạo ra một khoảng trống, dòng máu cao áp có thể xâm nhập và làm căng thành động mạch chủ. Bởi vì nó sẽ làm cho toàn bộ lớp của cấu trúc động mạch chủ bị tách rời, nên triệu chứng này được gọi là "lóc tách động mạch chủ."

Sự xuất hiện của lóc tách động mạch chủ thường không có dấu hiệu báo trước. Đa số bệnh nhân sẽ đột ngột cảm thấy đau dữ dội như dao cắt, rách ngực, đau lưng, cơn đau khó có thể thuyên giảm.

Vị trí lóc tách động mạch chủ khác nhau thì các triệu chứng sẽ khác nhau. Bác sĩ Liu Yinzuo phân tích rằng nếu động mạch chủ lên bị lóc tách, bệnh nhân sẽ bị đau ngực. Nếu lóc tách động mạch chủ xuống, bệnh nhân sẽ bị đau lưng. Ngoài những cơn đau dữ dội, lóc tách động mạch chủ còn có thể gây ra những biến chứng cấp tính nặng nề.

Khi động mạch chủ bị lóc tách và vỡ động mạch chủ sẽ gây xuất huyết lượng lớn bên trong, bệnh nhân sẽ bị sốc và tử vong trong thời gian ngắn.

Sau khi động mạch chủ bị lóc tách, máu tích tụ trong thành động mạch chủ sẽ tạo thành "khoang giả". “Khoang giả" sưng to dần có thể chèn ép "khoang thật" và ảnh hưởng đến lưu lượng máu. Tiến sĩ Liu Yinzuo giải thích: "Nói một cách đơn giản, một đường ống được kéo căng thành hai đường khác nhau. Nếu khoang thật bị khoang giả chèn ép, sẽ gây ra đến hiện tượng lượng máu lưu thông không đủ bình thường, dẫn đến thiếu máu cục bộ cơ quan và thiếu oxy.

Tùy thuộc vào vị trí lóc tách động mạch chủ, các cơ quan khác nhau có thể bị ảnh hưởng, và có thể xảy ra thiếu máu cục bộ ở thận, ruột, tứ chi và các bệnh lý khác. Nếu ảnh hưởng đến động mạch đốt sống, bệnh nhân có thể bị liệt. Khi não và tim bị hoại tử thiếu máu, bệnh nhân có thể bất tỉnh và tử vong tại chỗ, khiến mọi người trở tay không kịp.

Đối với những người may mắn sống sót, một số cơ quan có thể bị tổn thương do thiếu máu cục bộ và để lại di chứng, chẳng hạn như suy thận và tê liệt các chi dưới. Phình động mạch chủ có thể dần dần hình thành ở nơi động mạch chủ bị lóc tách, theo thời gian, túi phình động mạch chủ sẽ ngày càng lớn và nguy cơ vỡ càng cao, cần phải điều trị càng sớm càng tốt.

Bác sĩ Liu Yinzuo nhấn mạnh, lóc tách động mạch chủ là một ca cấp cứu rất nguy hiểm, trước khi lên cơn, bệnh nhân cảm thấy mọi thứ bình thường, sau khi lên cơn, tình trạng bệnh sẽ đột ngột thay đổi, xuất hiện nhiều biến chứng cấp tính khác nhau, diễn tiến nhanh chóng, và tỷ lệ tử vong khá cao.

"Bạn thường cần kiểm soát huyết áp, lipid máu và lượng đường trong máu. Những bệnh mãn tính này sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của mạch máu. Hút thuốc cũng có hại cho mạch máu. Tốt nhất bạn nên bỏ thuốc càng sớm càng tốt", bác sĩ Liu Yinzuo nhắc nhở, "Lóc tách động mạch chủ chủ yếu xảy ra ở người cao tuổi. Nhưng những năm gần đây, xu hướng ngày càng trẻ hóa, vì vậy bạn không được chủ quan".

・ Giải cứu động mạch chủ và giảm biến chứng

Trên lâm sàng, theo vị trí lóc tách động mạch chủ được chia thành "Lóc tách động mạch chủ loại A" và "Lóc tách động mạch chủ loại B".

Bác sĩ Liu Yinzuo giải thích rằng lóc tách động mạch chủ loại A dễ ảnh hưởng đến não và tim, tỷ lệ tử vong cao nên phải điều trị càng sớm càng tốt. Lóc tách động mạch chủ loại B có thể ảnh hưởng đến thận, ruột, tủy sống, chi dưới v.v., và thường phải nhập viện chăm sóc đặc biệt.

Phương pháp điều trị lóc tách động mạch chủ loại A chủ yếu là phẫu thuật mở. Các bác sĩ phẫu thuật tim mạch sẽ mở khoang ngực, cắt bỏ phần động mạch chủ bị lóc tách, sau đó xây dựng lại động mạch chủ bằng mạch máu nhân tạo.

Lóc tách động mạch chủ loại B có thể được điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật đặt stent động mạch chủ. Bác sĩ Liu Yinzuo giải thích rằng phẫu thuật đặt stent động mạch chủ là một phẫu thuật xâm lấn tối thiểu. Bác sĩ sẽ đưa ống thông vào động mạch đùi từ háng. Dưới sự hướng dẫn của tia X, một stent ghép được thiết kế đặc biệt sẽ được đưa đến động mạch chủ. Sau khi xác định vị trí, triển khai đặt stent động mạch chủ, để máu của động mạch chủ chảy trong stent, không tiếp tục ngấm vào vết rách tại màng trong nữa.

Tiến sĩ Liu Yinzuo cho biết: “Phẫu thuật mở truyền thống bao gồm việc cắt bỏ động mạch chủ sau khi mở ngực và thay thế nó bằng một đoạn mạch máu nhân tạo. Nhờ những tiến bộ trong công nghệ, stent động mạch chủ ngày nay có thể được sử dụng để cách ly vùng bị lóc tách tại màng trong, vết thương nhỏ hơn, thời gian mổ ngắn hơn, ít đau sau mổ và thời gian nằm viện ngắn hơn."

Stent động mạch chủ ban đầu được thiết kế để sử dụng cho những người bệnh lớn tuổi có nguy cơ phẫu thuật cao. Nhìn chung, nếu giải phẫu đáp ứng các điều kiện để đặt stent động mạch chủ thì người bệnh thông thường cũng có thể cân nhắc sử dụng. Sau khi phẫu thuật đặt stent động mạch chủ, huyết áp, đường huyết, lipid máu phải được kiểm soát chặt chẽ để giảm khả năng mắc bệnh mạch máu sau này.

Chú ý

Lóc tách động mạch chủ là một căn bệnh rất nguy hiểm. Bác sĩ Liu Yinzuo nhắc nhở mọi người phải chăm sóc cơ thể tốt, ăn ít dầu và muối nhất có thể, duy trì cân nặng lý tưởng, hình thành thói quen tập thể dục, sinh hoạt điều độ, tránh thức khuya, tránh cảm xúc thăng trầm quá mức, và tốt nhất là không hút thuốc. Ngay cả những người trẻ tuổi cũng nên nhớ kiểm tra huyết áp thường xuyên để có cơ hội phát hiện sớm nhất những bất thường về huyết áp và tích cực điều trị.

Khi nhiệt độ thay đổi rất dễ làm huyết áp dao động, trời lạnh cần chú ý giữ ấm để tránh huyết áp tăng và giảm nguy cơ bị lóc tách động mạch chủ.

Nguồn bài viết: Running Biji